Verbeteren en uitbreiden van het hoogwaardig openbaar vervoer, een herontwerp van het wegennet rond Amsterdam, meer aandacht voor de fiets en hoogwaardige overstapplekken tussen de mobiliteitssystemen. Dat zijn de hoofdlijnen van de afspraken over de Netwerkstrategie tijdens het BO-MIRT op 25 november. De Netwerkstrategie is de overkoepelende mobiliteitsnetwerkstrategie voor de hele metropoolregio Amsterdam. Achter de schermen is de afgelopen maanden keihard gewerkt om van alle data, analyses en informatie een consistent en stevig verhaal te maken: ‘Ik ben echt trots dat dit is gelukt. We zijn echt sámen aan het bouwen nu.’

In de Metropoolregio Amsterdam (MRA) worden de komende jaren veel nieuwe woningen gebouwd, 250.000 tot 2040. Ook de werkgelegenheid en het aantal verplaatsingen neemt sterk toe. De Netwerkstrategie laat zien wat de invloed hiervan is op de mobiliteit en de netwerken van openbaar vervoer, wegen en fietspaden in de MRA en stelt oplossingen voor. Zo wordt er ruimte gecreëerd voor het (inter)nationaal spoornetwerk en op de ring rond Amsterdam. Ook wordt er gezorgd voor de ontsluiting van nieuwe ontwikkelgebieden, waaronder Amsterdam Bay Area, Havenstad en Zuidwest Amsterdam – Schiphol – Hoofddorp (ZWASH).

Verbinding leggen

Projectmanagers Robert Hijman (IenW) en Ivo Frantzen (gemeente Amsterdam) hebben samen met de werkgroep de hoofdlijnen voor de Netwerkstrategie uitgewerkt. ‘De Netwerkstrategie is een verdere doorvertaling van het Ontwikkelpad verstedelijking en bereikbaarheid MRA 2040. Een volgende stap eigenlijk. Wat betekenen ruimtelijke ontwikkelingen voor je netwerken?’, legt Robert Hijman uit. ‘Deze strategie is daarmee ook een basis voor de keuzes in de programmalijnen Amsterdam Bay Area en ZWASH.’

‘In deze uitwerking hebben we op meerdere gebieden de verbinding gelegd. Tussen Rijk en regio, tussen verstedelijking en bereikbaarheid en tussen de verschillende modaliteiten. Niet alleen óf weg, óf ov, óf fiets, maar alles samen. Dat was een flinke klus,’ vertelt Robert. ‘We hadden zo’n berg aan informatie, data en doorberekeningen en toch hebben we samen vrij snel de hoofdlijnen kunnen identificeren, en daar ben ik trots op.’

Emancipatie van de fiets

In de Netwerkstrategie is veel aandacht voor de rol van de fiets. Regionale doorfietsroutes worden voltooid, er komen fietsroutes naar ov-knooppunten en ov-knooppunten krijgen betere fietsparkeerplekken. Zo verbetert de reis van deur tot deur.  ‘We zijn van oudsher gewend om veel over de auto en het ov te praten. We hebben nu aangetoond dat ook de fiets als modaliteit heel belangrijk en kansrijk is in het functioneren van het multimodale systeem.

‘Kijk naar de e-bike, het gebruik daarvan heeft een enorme vlucht genomen.  Fietsen is niet meer een lokaal ‘dingetje’ tot maximaal 7 kilometer – het kan eraan bijdragen dat we de hele MRA in beweging houden,’ zegt Robert. ‘We hebben specifieke werksessies over dit onderwerp georganiseerd, omdat we merkten dat de fiets in de reguliere overleggen niet altijd werd meegenomen. Dat klinkt gek, maar nu wordt er in het BO MIRT ook over fiets gesproken, naast ov en weg en dat is nieuw.’ Robert lacht: ‘Het lijkt me een goede stap in de emancipatie van de fiets en die ook bedraagt aan klimaat en gezondheid.’

Soepel overstappen op hubs

Het huidige openbaarvervoersysteem kan de toekomstige groei niet alleen opvangen. Logischerwijs is ov dan ook een van de pijlers in de Netwerkstrategie. Maar het verbeteren en uitbreiden van het ov is een ingewikkelde klus, merkten Hijman en Frantzen. ‘Gemeente, provincie, regio: ze zijn allemaal bezig met hoogwaardig openbaar vervoer en met hubs. We moeten dit gezamenlijk verder brengen,’ aldus Ivo. In de Netwerkstrategie staan drie netwerksystemen beschreven: het verstedelijkte gebied waar openbaar vervoer, lopen en fiets sterk ontwikkeld zijn, tussen steden is de trein de belangrijkste modaliteit en op de andere plekken in de MRA is de auto nog steeds belangrijk. Ivo: ‘Mensen moeten soepel kunnen schakelen tussen die systemen, dus kunnen overstappen op andere vervoersmiddelen. Hiervoor hebben we hoogwaardige stedelijke en regionale hubs nodig. Dit onderwerp is urgent, gezien de verstedelijkingsafspraken. Wij als Samen Bouwen aan Bereikbaarheid zitten met een breed gezelschap aan tafel, wij moeten hiermee aan de slag.’

Teamgevoel

Volgens de twee is de kracht van de samenwerking dat alle betrokkenen echt een teamgevoel ervaren. In het projectteam waar we allemaal een stapje extra hebben gedaan om tot het resultaat te komen, maar ook in de brede werksessies met stakeholders. Robert: ‘We hebben dit voorjaar en deze zomer veel sessies gehad met een omvangrijke groep mensen van het Rijk, van gemeenten en de provincies. Eerst fysiek en toen online. Die betrokkenheid en inbreng heeft ons geholpen toen we in het najaar de hoofdlijnen gingen uitwerken. Mensen werden niet overvallen met nieuwe informatie. Zo werd het echt iets van ons samen.’

‘Elkaar goed op de hoogte houden heeft twee grote voordelen’, zegt Ivo: ‘Ten eerste is het nodig om inhoud en input te verzamelen. En daarnaast is het verwachtingsmanagement. We koppelen steeds terug waar we mee bezig zijn, zodat als er keuzes zijn gemaakt, mensen niet worden overvallen.’ Deze manier van werken heeft zijn vruchten afgeworpen, denkt hij: ‘Ik ben blij met wat er nu op papier staat. Het programma heet Samen Bouwen aan Bereikbaarheid en zo was het ook. We waren echt sámen aan het bouwen. Iedereen zei: Dit is de opgave en daar gaan we voor.’

Gevoel vasthouden

De hoofdlijnen van de Netwerkstrategie liggen er, en komend jaar gaat het team deze verder uitwerken. Ivo: ‘Dat betekent dat we de vervolgonderzoekslijnen verder vormgeven, qua scope en organisatie. De strategie bevat nu nog weinig punten die echt discussie opleveren. Komend jaar gaan we de weginfrastructuur verder uitwerken en meer naar beleid kijken. Bijvoorbeeld hoe je met beleid meer kunt sturen. Dan komen er misschien thema’s op tafel die gevoelig liggen, zoals uitbreiden van het wegennet of juist rekeningrijden. Dat zal iets doen met de dynamiek in ons team. Maar hopelijk kunnen we dit gevoel vasthouden, dat we het sámen doen. Ook als het lastig wordt.’

Publicaties 

Lees hier alle besluiten over Samen Bouwen aan Bereikbaarheid genomen tijdens het BO MIRT. En hier de brief waarmee de Tweede Kamer is geïnformeerd. Rechts op deze pagina, onder het kopje ‘publicaties’, zijn de onderzoeksrapporten te downloaden.