Het afgelopen jaar werkte het programma Samen Bouwen aan Bereikbaarheid (SBaB) hard aan de heroriëntatie voor de steeds drukker wordende Metropoolregio Amsterdam (MRA). Daarbij kregen we te maken met schaarste op allerlei gebieden die een voortvarende aanpak in de weg staan. Door goed samen te werken lukte dit wel. We boekten belangrijke resultaten die het belang van samenwerking benadrukken.

Meest effectieve set van maatregelen

De meerwaarde van de Rijk-regio samenwerking binnen SBaB ligt in de gezamenlijke zoektocht naar de meest effectieve set van maatregelen, gebied- en modaliteiten overstijgend. De overlegtafel van SBaB vormt de basis voor korte (escalatie)lijnen tussen de organisaties en faciliteert de benodigde afstemming voor integrale afwegingen. Hierdoor spelen we effectiever in op de complexe opgaven van de Mobiliteitstransitie en de implementatie van de samenhangende sturingsprincipes van het Multimodaal Toekomstbeeld (MTB).

MTB als uitgangspunt voor te maken keuzes

In de afgelopen jaren is al veel bereikt. Allereerst werkte het MTB aan een gemeenschappelijk beeld van de opgaven. Het MTB is in 2022 vastgesteld. Het wordt inmiddels breed binnen de MRA gebruikt als uitgangspunt voor te maken keuzes. De zeven samenhangende sturingsprincipes vormen de leidraad voor toekomstig (mobiliteits)beleid. Het MTB is hiermee een belangrijke basis voor concrete maatregelen die Rijk en regio de komende jaren gaan uitwerken.

MIRT-onderzoeken en MIRT-verkenningen

Daarnaast zijn de gebiedsgerichte MIRT-onderzoeken Zuidwest Amsterdam-Schiphol-Hoofddorp (ZWASH) en Amsterdam Bay Area (ABA) in respectievelijk 2021 en 2022 afgerond en vastgesteld. Als vervolg op ZWASH zijn inmiddels de MIRT-verkenningen OV-verbinding Amsterdam-Haarlemmermeer en OV-verbinding Sloterdijk-Amsterdam Centrum gestart.

Aanvullend onderzoek

Voor Amsterdam Bay Area zijn in het BO MIRT van 2022, als vervolg op het MIRT-onderzoek, drie aanvullende onderzoeken vastgesteld: het verdiepend onderzoek naar de wegbereikbaarheid, de quick scan HOV Pampus en het Toekomstvast Investeringspakket (TVIP). De IJmeerlijn blijft de stip op de horizon voor een volledige hoogstedelijke ontwikkeling van Pampus.

In het BO MIRT 2022 zijn naast korte termijn maatregelen, afspraken gemaakt voor het uitvoeren van onderzoeken naar de (multimodale) ontsluiting van het versneld realiseren van woningen in Pampus, Oosterwold en Lelystad Zuid. Ook wordt een Ruimtelijke Economische Aanpak voor Almere ontwikkeld, met als doel werkgelegenheid te realiseren in Almere om de toenemende eenzijdige pendel richting Amsterdam zoveel mogelijk te ontlasten.

Bereikbare Steden

Op het vlak van infrastructuur, mobiliteit en verstedelijking droeg SBaB bij aan samenhangende keuzes in de MRA. Onder andere in Bereikbare Steden, waarmee Rijk en regio gezamenlijk werken aan de verdichtingsopgave in tien stadsharten (waarvan twee net buiten de MRA).

Mobiliteitsgedrag

In de programmalijn Mobiliteitsgedrag is gewerkt aan het stimuleren van duurzaam reisgedrag om de mobiliteitsgroei af te remmen en te spreiden. Hiervoor is de afgelopen jaren geïnvesteerd in de werkgeversaanpak, onderwijsaanpak en meerdere gebiedsaanpakken. Met name de werkgeversaanpak (via Breikers en IJmond Bereikbaar) is effectief, waarbij de afgelopen 3 jaar 13.300 automijdingen en meer dan 41.000 kg CO2 reductie per dag zijn behaald.

Meerjarenaanpak Mobiliteitsgedrag

Dit jaar is het Meerjarenaanpak Mobiliteitsgedrag 2024-2030 vastgesteld. Deze Meerjarenaanpak geeft richting aan de activiteiten voor de komende jaren. Het Meerjarenaanpak maakt een onderscheid tussen een werkgeversaanpak, onderwijsaanpak, bewonersaanpak, bezoekersaanpak en reizigersaanpak.

Van papier naar praktijk

Ondanks de beleidsmatige verankering van het MTB is de vertaling van papier naar praktijk nog een uitdaging. Het grootste gedeelte van de dilemma’s speelt in de overgang van algemene beleidsvisies naar het daadwerkelijk uitvoeren van acties en maatregelen. Dat heeft gevolgen voor de woningbouwmogelijkheden én kan een achteruitgang van de brede welvaartsdoelen veroorzaken.

De komende jaren blijft SBaB nadrukkelijk een signalerende rol vervullen wat betreft knelpunten. Met behulp van ambassadeurs per sturingsprincipe worden knelpunten geagendeerd en gevolgen en mogelijke oplossingen binnen SBaB besproken. SBaB blijft zich ook inzetten voor het vinden van bekostigingsbronnen en het ondersteunen van proposities.

Mobiliteit draagt bij aan brede welvaart

In het kader van het verbeteren van de brede welvaart in de MRA stelt SBaB vijf programmadoelen centraal. Dit zijn vijf manieren waarop mobiliteit kan bijdragen aan de brede welvaart zoals beschreven staat in het MTB. Dat gaat dan om een aantrekkelijke en gezonde leefomgeving, duurzame mobiliteit, vitale economie en verstedelijking, mobiliteitssysteem voor iedereen, en bereikbare regio.

De focus in SBaB ligt vooral op meer accenten die we met de nieuwe programmalijnen borgen. We richten ons op een praktische invulling om knelpunten in de uitvoering tijdig te signaleren, bespreekbaar te maken en oplossingen aan te dragen. Door het centraal stellen van het verbeteren van de brede welvaart, dragen we met ons mobiliteitsbeleid bij aan een MRA die zich toekomstbestendig en evenwichtig ontwikkelt tot een internationale topregio met een hoge leefkwaliteit. Een regio die kansen biedt voor iedereen en verduurzaamt om bij te dragen aan het behalen van de klimaatdoelstellingen.

Verder in 2024

In 2024 legt het programma daarom de hand aan een nieuw programmaplan. Houd onze website in de gaten om te zien hoe we verder gaan met de programmalijnen.